Jaki olej do silnika wybrać?

Olej silnikowy musi być regularnie okresowo wymieniany. Na bieżąco trzeba sprawdzać ponadto jego poziom i nie dopuszczać do nadmiernego ubytku. Jaki olej będzie najlepszy dla silnika naszego auta? Czym się kierować przy jego wyborze? Podpowiadamy, co trzeba wiedzieć i na co zwrócić szczególną uwagę, kiedy czeka nas dobór oleju.

Dobór oleju i jego wymiana – dlaczego są ważne

Główną rolą oleju jest smarowanie części silnika, między którymi występuje tarcie. Są to elementy obracające się oraz posuwiste. Olej tworzy swojego rodzaju łożysko, które nazywane jest filmem olejowym, minimalizując tym samym tarcie między pracującymi elementami. Dzięki temu elementy, współpracując ze sobą, nie ulegają zużyciu. W przypadku ubytku oleju poniżej minimalnego wymaganego poziomu, następuje spadek jego ciśnienia, co skutkuje brakiem smarowania elementów łożyskowanych, to z kolei prowadzi do ich szybkiego uszkodzenia i poważnej usterki silnika (np. zatarcie silnika).

Dodatkowym zadaniem oleju jest odbiór ciepła z niektórych elementów silnika, czyli tzw. chłodzenie (np. natrysk oleju na spód denka tłoka w silnikach o sporej mocy lub silnikach turbodoładowanych). Wraz z postępem technologii motoryzacyjnej olej zyskuje kolejne funkcje. W nowoczesnych silnikach występuje coraz więcej układów hydraulicznych, które są sterowane ciśnieniem oleju (np. samoregulatory zaworów, napinacze hydrauliczne, wariatory faz rozrządu). Olej ma również znaczenie w odpowiednim wyciszeniu pracy silnika.

Oleje do samochodu – kryteria wyboru. Jaki olej do silnika?

Najważniejszym kryterium wyboru oleju silnikowego są wytyczne producenta pojazdu. Szukając odpowiedzi na pytanie „jaki olej do 1.9 TDI” czy „jaki olej do c360”, powinniśmy zaczerpnąć wiedzy ze źródła, czyli instrukcji obsługi pojazdu. Jeśli nie mamy do niej dostępu, możemy zasięgnąć porady Autoryzowanej Stacji Obsługi lub skorzystać z internetowej wyszukiwarki olejów. Używanie niewłaściwego oleju nie tylko grozi uszkodzeniem silnika, ale w przypadku samochodów na gwarancji niesie ryzyko jej utraty. Należy zwracać uwagęna typ oleju, klasę lepkości oraz klasę jakości i to, czy dany olej posiada dopuszczenie (inaczej aprobatę) producenta pojazdu. Wybierając olej silnikowy do diesla należy zwrócić uwagę, czy silnik posiada filtr cząstek stałych (DPF/FAP).

Lepkość oleju

Klasyfikacja lepkości olejów silnikowych opiera się o klasy stworzone przez angielskie Stowarzyszenie Inżynierów Motoryzacji (Society of Automotive Engineers – SAE). Wyróżniono czternaście klas lepkości – sześć zimowych (0W, 5W, 10W, 15W, 20W, 25W) i osiem letnich (W8, W12, W16, W20, W30, W40, W50, W60). Powszechnie stosuje się oleje o zastosowaniu wielosezonowym (czyli zimowe). Lepkość jest parametrem, który pokazuje, jak olej zachowuje się w danej temperaturze. Można to zobrazować odpowiadając na pytanie „czym się różni olej 5w30 od 5w40”. Olej o oznaczeniu 5w30 może być stosowany przy temperaturach z zakresu od -30 do +30 stopni Celsjusza, a olej 5w40 w zakresie temperatur od -30 do +35. Olej 5w40 jest nieznacznie bardziej lepki w wysokich temperaturach od oleju 5w30.

Jakość oleju

Najpopularniejsza klasyfikacja jakości oleju powstała w wyniku prac Amerykańskiego Instytutu Nafty (American Petroleum Institute – API).  Elementarne kryterium podziału to klasyfikacja na grupę „S” (silniki benzynowe) oraz „C” (silniki diesla). Po tym oznaczeniu stosowana jest druga litera, która oznacza normę oleju – np. SG, SN. Im dalsza litera alfabetu, tym bardziej zaawansowana norma, czyli olej o lepszych parametrach. W oznaczeniach olejów przeznaczonych do silników wysokoprężnych diesla stosuje się na końcu dodatkowe oznaczenia liczbowe.

Drugą popularną klasyfikację jakości oleju stworzyło Stowarzyszenie Europejskich Producentów Pojazdów (ACEA), w której oleje oznaczane są według następującego klucza: A – silniki benzynowe, B – silniki diesla w samochodach osobowych, C – silniki diesla w samochodach osobowych z DPF oraz E – silniki diesla w samochodach ciężarowych. Po literze następuje cyfra, której przypisane są określone podgrupy silników, w których dany olej może być stosowany.

Typ/rodzaj oleju

Wyróżnia się trzy rodzaje olejów silnikowych:

• mineralne,
• półsyntetyczne,
• syntetyczne.

Oleje mineralne to pierwsza generacja olejów. Dobrze sprawdzają się starych samochodach. W przypadku wyeksploatowanego pojazdu duża ilość detergentów zawarta w oleju syntetycznym, może powodować wymywanie szlamów i nagaru, co niesie ryzyko spadku ciśnienia oleju.  Zaletą olejów mineralnych jest również niska cena.

Oleje syntetyczne spełniają wysokie wymagania nowoczesnych zaawansowanych technologicznie silników. Są ponadto ekologiczne, dzięki zapewnieniu niskich oporów ruchu i oszczędności paliwa. Mają bardzo niską zawartość popiołów, które mogłyby zatkać dpf lub katalizator. Najbardziej popularnym i najczęściej stosowanym olejem syntetycznym jest olej 5w30. Do jakich silników można go stosować, określają wytyczne producentów poszczególnych marek, ale wielu z nich go rekomenduje. Coraz częściej stosuje się również olej 0w30, który zalecany jest w przypadku jednostek o wysokim stopniu zaawansowania technologicznego.

Oleje półsyntetyczne to specjalnie skomponowane mieszanki oleju syntetycznego i mineralnego. Mają lepsze właściwości smarne niż oleje mineralne, ale niższą cenę niż czyste syntetyki. Rekomendowane są do silników o umiarkowanym stopniu zaawansowania technologicznego. Podobnie jak oleje mineralne sprawdzą się w jednostkach o stosunkowo dużym poziomie wyeksploatowania. Jednym z najpopularniejszych produktów tego rodzaju jest olej gm 10w40.

Jak dolać olej?

W każdym silniku znajduje się wlew oleju. Najczęściej jest on umiejscowiony na górze silnika, w widocznym i łatwo dostępnym miejscu. Przeważnie wlew jest czytelnie oznaczony. Trzeba pamiętać, że dolewanie oleju do silnika mocno rozgrzanego jest niewskazane, gdyż może doprowadzić do zbyt szybkiego schłodzenia niektórych części i powstania mikropęknięć materiałów, z których są wykonane.

Przy całkowitej okresowej wymianie oleju, należy spuścić stary olej poprzez wykręcenie korka spustowego z miski olejowej silnika lub przy pomocy specjalnej wysysarki oleju. Trzeba pamiętać, że część starego oleju zgromadzona jest w filtrze, który każdorazowo należy wymienić przy wymianie oleju. Można również przeprowadzić płukanie silnika. Dolewany tyle oleju, ile określa w swojej specyfikacji producent pojazdu (weryfikujemy na miarce – tzw. bagnecie, czy poziom jest prawidłowy). To, ile oleju wchodzi do silnika, zależy od marki/modelu pojazdu oraz danego typu silnika, ale najczęściej wartość ta waha się od 4 do 5l.

Czy można mieszać oleje silnikowe?

Jeżeli zachodzi potrzeba dolania oleju, wskazane jest dolanie dokładnie takiego samego oleju, który jest już w silniku. Jeżeli zdarzy się, że trzeba dolać olej, a nie mamy dostępu do takiego jak był już wcześniej użyty, trzeba wybrać olej o analogicznych lub jak najbardziej zbliżonych parametrach. Zwracamy w tym przypadku uwagę na rodzaj oleju oraz jego lepkość, np. olej półsyntetyczny 10W40. Nie zalecane jest szczególnie mieszanie olejów mineralnych z syntetycznymi. Warto też sprawdzić, czy klasa dolewanego oleju nie jest niższa.

Podsumowując, najważniejszym kryterium wyboru oleju, sposobu jego wymiany (m.in. tego, ile oleju potrzebujemy) oraz czasu, po którym trzeba dokonać tej czynności eksploatacyjnej, są wytyczne producenta pojazdu. Niezależnie od tego, czy szukamy wskazówek jaki olej do auta, jaki olej do motocykla, czy jaki olej do skutera 4t lub 2t, oprzeć powinniśmy się na zaleceniach producenta w tym zakresie. Każda z marek współpracuje z określonym producentem. Co więcej, nowoczesne oleje tworzone są w ścisłej kooperacji z projektantami jednostek napędowych i powstają jako dedykowane pod kątem konkretnych silników w oparciu o szereg specjalistycznych testów.