Transport intermodalny – co to jest i na czym polega?

Podstawowym wyznacznikiem rozwoju gospodarczego jest transport. Należy ciągle udoskonalać wielkość, zasięg i zakres tych usług, aby mogły przynosić korzyści ekonomiczne dla kraju. Co to jest transport intermodalny? Jakie wyróżniamy jego rodzaje? Odpowiedzi na te i inne pytania umieszczone zostały w poniższym tekście.

Co to jest transport intermodalny?

Z definicji transportu intermodalnego wynika, że jest to przewóz jednej jednostki ładunkowej na naczepie lub w kontenerze. Jego przemieszczenie odbywa się przy pomocy różnych środków transportu tj. statek, pociąg lub ciężarówka. Wyodrębnić można najbardziej znane rodzaje transportu intermodalnego. Należą do nich przewozy:

• lądowo-morskie,

• szynowo-drogowe,

• lądowo-promowe.

Transport intermodalny – zalety i wady

Główną zaletą transportu intermodalnego są normy prawne, które dopuszczają większe ilości towaru (44 t), niżeli przy standardowym transporcie drogowym (40 t). W praktyce oznacza to, że ten sam zakres ładunku klienta może być przewieziony przy mniejszej liczbie przesyłek. Takie działanie wpływa korzystnie na cenę.

Kolejnymi zaletami transportu intermodalnego są:

• optymalizacja kosztów i czasu pracy,

• większa terminowość (naczepy porozmieszczane są nieopodal terminalów, które umożliwiają załadunek i rozładunek);

• proekologia (podczas przejazdu redukowana jest ilość spalin nawet o 60 proc. z uwagi na wykorzystanie kolei napędzanej elektrycznie).

Do 2030 roku UE zamierza zredukować 30 proc. udziałów w transporcie drogowym. Ma to na celu promować ekologie. Oznacza to, że zniwelowane 30 proc. udziałów w standardowym transporcie drogowym zostanie przeniesione na kolej i statek. Tym samym zmniejszona będzie liczba czynników, które mają degradacyjny wpływ na środowisko naturalne. Jakie jeszcze korzyści wynikają z transportu intermodalnego oraz z czym się boryka?

W tego typu przewozach nie ma problemu związanego z brakiem taboru w okresach pików sprzedażowych (czas, gdy poziom sprzedaży gwałtownie rośnie), świąt lub innych terminach, kiedy jest większe zapotrzebowanie na handel.

Z kolei wadą transportu intermodalnego może być brakująca ilość terminali przeładunkowych. Zlokalizowane wybiórczo, wpływają niekorzystnie na rozwój gospodarczy kraju. Dlatego, tak ważne by ich nie brakowało. Dobrze jeśli są one połączone siecią szybkiej kolei towarowej. Inną wadą ograniczającą rozwój transportu intermodalnego jest brak systemów monitorowania przejazdu towarów, które zapewniałyby klientom informacje o statusie przesyłek w czasie rzeczywistym.

Czym charakteryzuje się transport intermodalny w Polsce?

W Polsce infrastruktura drogowa nie nadąża za potrzebami gospodarczymi i społecznymi. Nadal brakuje traktów szybkiego ruchu. Kolej jest relatywnie dość dobrze rozbudowana, a mimo to pojawiają się miejsca, gdzie jej stan techniczny nie jest zadowalający. Jest to czynnik ograniczający rozwój ekologicznego transportu intermodalnego.

Wadą są także wysokie stawki za dostęp do kolei. Stąd też taki rodzaj przewozu opłaca się jedynie w przypadku transportu większej ilości towaru lub w momencie posiadania własnej floty pociągów towarowych (np. grupa LOTOS).

Z referatu autorstwa członów Koła Naukowego KoDiK Politechniki Gdańskiej Dawida Bławata i Krzysztofa Kalkowskiego, pt. „Transport intermodalny w Polsce – teraźniejszość i przyszłość” jasno wynika, iż wśród przedsiębiorców góruje przekonanie, że najlepszym środkiem do przewozów krajowych są samochody. Przewoźnicy drogowi zdominowali także rynek międzynarodowy.

Co to jest transport multimodalny?

Według Konwencji o międzynarodowym transporcie multimodalnym jednostkami ładunkowymi są:

• nadwozia wymienne,

• kontenery,

• naczepy siodłowe (dostosowanie do przeładunku pionowego).

Podczas trasy możliwa staje się ich zamiana. Transport multimodalny polega na bezpośrednim przewozie towaru od nadawcy do odbiorcy z wykorzystaniem co najmniej dwóch gałęzi transportu, tj.:

• wagonu kolejowego,

• statku morskiego lub śródlądowego,

• samochodu ciężarowego.

Podstawą tego rodzaju przewozu jest zawarcie umowy o przewóz. Obowiązuje ona zarówno w kraju, w którym Operator Transportu Multimodalnego (MTO) nadaje towar, jak i w miejscu odbioru ładunku.

Co to jest transport kombinowany?

Przewóz ładunków z wykorzystaniem różnych gałęzi transportu nazywany jest inaczej transportem kombinowanym. Jego cechami charakterystycznymi są:

• wykorzystanie jednej jednostki przewozowej np. kontenera na całej trasie przewozu,

• stosowanie różnych środków transportu (kolejowego, żeglugi śródlądowej, drogi morskiej lub przybrzeżnej).

Należy zaznaczyć, że transport kombinowany (mieszany) jest formą przewozu intermodalnego. Przetransportowanie towaru od nadawcy i dowóz do odbiorcy wykonywany jest za pomocą pojazdu.

Transport kombinowany z uwagi na obecność kierowcy dzieli się na:

• towarzyszący – dotyczy transportu przesyłki z kierowcą, przy czym jeden ze środków transportu np. pojazd ciężarowy (bierny) jest przewożony przez inny (czynny);

• nietowarzyszący – przewóz jednostki ładunkowej odbywa się bez obecności kierowcy.

Transport intermodalny, multimodalny, kombinowany – co jeszcze warto wiedzieć?

Przemieszczanie intermodalnych jednostek ładunkowych coraz częściej łączy się z innymi odmianami transportu. Ma to na celu usprawnienie systemu przewozowego. Według danych zawartych w dokumencie „Terminology on Combined Transport” opublikowanym przez Europejską Konferencję Ministrów Transportu (European Conference of Ministers of Transport) można wywnioskować, iż poszczególne definicje związane z transportem funkcjonują w różnych regionach świata. Ich zestawienie stworzyły organizacje, takie jak:

• Unia Europejska (UE),

• Europejska Konferencja Ministrów Transportu (EKMT),

• Europejska Komisja Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG ONZ).

Aby móc odróżnić omawiane wyżej pojęcia, warto wyodrębnić podstawowe różnice, np. pomiędzy transportem intermodalnym a multimodalnym jest możliwość zamiany jednostki ładunkowej np. kontenera na naczepę plandekową podczas trasy. Z kolei charakterystyczną cechą przewozu kombinowanego jest wykorzystanie np. ciężarówki (transport drogowy) na konkretnym odcinku drogi w momencie odwozu i przywozu ładunku.

Kluczowym elementem są też kwestie prawne. Reżim w zakresie odpowiedzialności za ewentualne szkody lub utratę towaru spoczywa na przewoźniku. Dlatego warto wdrażać ubezpieczenia. Zarówno przewoźnik (np. ubezpieczenie OC ładunków w transporcie przewoźnika drogowego, który jest przedsiębiorcą) jak i klient (np. ubezpieczenie CARGO) może z nich skorzystać. W znalezieniu korzystnego ubezpieczenia transportowanego towaru pomoże serwis Compero.pl, który dysponuje ofertami wiodących na polskim rynku ubezpieczycieli.