Tranzyt – na czym polega procedura tranzytu?

Handel międzynarodowy jest powszechnym zjawiskiem, które sprzyja rozwojowi państw. W celu ułatwienia procedury transportu i obniżenia jego kosztów powstał termin tranzytu. Jeżeli szukasz odpowiedzi na pytanie, co to jest tranzyt i jakie są jego rodzaje, zachęcamy do zapoznania się z poniższym tekstem.

Tranzyt – co to takiego?

Definicja tranzytu określana jest jako element TSL, czyli Transportu, Spedycji i Logistyki. Jest to przewóz towarów przez terytoria innych państw. Posługując się przykładem, transport towaru z Litwy na Słowację określa się jako tranzyt przez Polskę.

„W tranzycie” – co to znaczy?

W słowniku przewozowym „w tranzycie” oznacza, że paczka została już odebrana i jest w trakcie transportu do miejsca docelowego.

Co to jest tranzyt międzynarodowy?

Tranzytem międzynarodowym określa się przewóz osób/ładunków między państwami z wykorzystaniem przejazdu przez inny kraj.

Czym jest tranzyt celny?

Tranzyt służy zmniejszeniu kosztów administracyjnych, podatkowych i innych, które są istotne dla przedsiębiorców. Dzięki temu możliwe jest przewożenie towarów bez konieczności uiszczania każdorazowo opłat celnych, które są wymagane przy wjeździe na terytorium danego kraju. W procedurze tranzytu wymagana jest tylko jednorazowa formalność celna, w momencie opuszczania towaru przez kraj początkowy.

Dlaczego tranzyt jest istotny?

Po II Wojnie Światowej Europa na nowo się odrodziła. Zaczął kwitnąć przede wszystkim handel oraz rynek usługowy. Czasochłonne i skomplikowane procedury na każdej granicy powodowały duże obciążenia i trudności w wymianie towarów. Szybko stało się dla wszystkich jasne, że ten proces należy uprościć, dlatego została stworzona procedura tranzytu.

Systemy tranzytowe

Procedura TIR to umowa międzynarodowa, na której opiera się transport tranzytowy. Na ten moment konwencja TIR obejmuje:

• całą Europę,
• Afrykę Północną,
• Bliski i Środkowy Wschód,
• w Ameryce Północnej: Stany Zjednoczone Ameryki i Kanadę;
• w Ameryce Południowej: Chile i Urugwaj.

Wyróżnia się dodatkowo:

• procedurę karnetu ATA – stosuje się do określonych towarów,
• procedurę manifestu reńskiego – przewozy towarów nieunijnych śródlądowo po Renie i dopływach,
• procedurę NATO – na potrzeby wojsk,
• procedurę przewozu przesyłek pocztowych – wysyłanie pocztą.

Bezpośredni i pośredni tranzyt towarów

Tranzyt najczęściej jest dzielony, jako przewóz:

• bezpośredni – załadunek jest przewożony przez dany kraj bez przerwy na zmianę środka transportu, załadunek, czy też składowanie. Upraszczając, towar jest dostarczany bezpośrednio z punktu A do punktu B.
• pośredni – ładunki przewozowe są wówczas przez pewien okres składowane w kraju tranzytowym. Może to być wynik m.in. zmiany środka przewozowego, np. ze statku na samochód ciężarowy.

Transport zewnętrzny i transport wewnętrzny

Przewóz tranzytowy dzielimy na:

• tranzyt zewnętrzny – określa się go, jako procedurę T1. Stosuje się ją w momencie, kiedy przemieszczają się towary tzw. nieunijne, niewspólnotowe. Jest to bardziej skomplikowana procedura, ponieważ odbywa się na terenie krajów, które nie są objęte umową. To powoduje, że dany ładunek zmienia status celny. Każdy kraj ma inną politykę handlową, a co za tym idzie, opłaty celne mogą się różnić. W takich wypadkach przewóz tranzytowy musi być poprzedzony odpowiednimi formalnościami celnymi;
• tranzyt wewnętrzny – w tym przypadku stosuje się oznaczenie procedury T2. Ma zastosowanie, gdy towary unijne przemieszczają się na obszarze celnym UE lub do innego kraju, który należy do obszaru objętego konwencją. W tym wypadku transport odbywa się na podstawie tylko jednego dokumentu celnego, ponieważ status celny ładunku nie ulega zmianie.

Przygotowanie do tranzytu

Wyruszając w trasę, wielokrotnie można zauważyć „tiry”, które opatrzone są zagranicznymi rejestracjami. Są to właśnie środki tranzytu pośredniego. Ta procedura jest niezwykle złożona i wymaga odpowiedniego zaplecza logistycznego, zapoznania z przepisami danego kraju i sporządzenia właściwej dokumentacji.

Dostęp do systemu TIR

II Rozdział Konwencji TIR w Artykule 6 i w Załączniku 9 w Części II reguluje warunki i wymogi dla osób fizycznych oraz prawnych, które ubiegają się o pozwolenie na korzystanie z procedury TIR. W naszym kraju te dokumenty wydaje Zrzeszenie Międzynarodowych Przewoźników w Polsce z siedzibą w Warszawie. Pozwolenie natomiast wydawane jest przez Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie.

Jeżeli już dowiedziałeś się, co to jest tranzyt, to zdajesz sobie sprawę, jak istotną rolę pełni on w handlu międzynarodowym. Dzięki temu rynki mogą się rozwijać, a ty jako konsument masz w zasadzie nieograniczony dostęp do różnego rodzaju towarów.